Neyin Yapımı
Kamışlar Hatayın Samandağı ilçesinden ve Suriyeden Kasım / Aralık Ayında kesilir. Kesinlen Kamışlar doğal düzeltme yöntemi olarak 10 ar lı bağlanır.Kamışların 9 boğum olması gerekir.cok nadirende olsa 7 boğum yapılan neylerde vardır insana benzetilen ney bu yönden annenin dogum süresini temsil etmektedir.Onun için Ney sazı insana en çok benzetilen sazdır. Ve dervişleri çilehanede 40 gün çile çektiği gibi kamışlar bir veya iki yıl kurumaya yani çile çekmeye bırakılır. Çilehanede zamanını dolduran yani kuruyan kamışlar kabuklarından ve budaklarından ayrılır.ve neyin yapım serüveni başlar.
NEYİN AÇIMI
Ney güzelce temizlenir ses haznesini yeterli boyutta olup olamdığına bakıldıktan oranlara göre perdelerin yerleri işaretlenir. neyin boyunu tam 26 kabul edip deliklerin yerleri birim ölçü dediğimiz Orantıya göre Neyin perdeleri belirlenip ilk önde 8 mm den kücük acılır.Açkı işi bittikten sonra Başpare takılıp akort aletinde sağlaması yapılır. Sağlama esnasında perdeler 8-9 milim çapına ulaşır. Ama net bir akort elde edilemez. Çünkü her Neyzenin üflemesi farklıdır, arada 1-2 koma oynar.
BAŞPARE
Manda boynuzu, Fiber derlin, Abanoz gibi malzemelerden yapılır. Baspare ölçüleri bellidir.fakat siensi tezgahlarda yapılan başpareler neyin yapısına terstir cünkü ney ve neyzen bir bütündür neyin haykırışı neyzene, neyzenin iç dökmesi neye dir. Ney neyzenle konuşur seslenir fısıldar neyzen de ona yüreğinin taa derinliklerinden gelen nefesiyle cevaplar. Baş pare neyin sesini yüzde 50 den fazla arttırır onun için neye göre onun sesini en iyi şekilde veren baspareyi elinizle yapmanız çok daha sağliklı neyler ortaya cıkacaktır.
PARAZVANE
Neyin alt ve üst ucuna takılan neyin kırılmasını engelleyen yüzüğe denir. Altın gümüş ve alpaka (Alman Gümüşü) dediğimiz malzemeden yapılır. malzemenin 0.30 olması Gerekir. 0.30 dan kalın malzeme başparenin altına takılırsa, Neyin ses kutusu dediğimiz bölümde yani başpare ile ilk boğaz boğum arasındaki titreşimi engeller. Neyin sesini sağırlaştırır, Ses parlaklığını ve neyin volumünü düşürür. Kumpasla ölçülen Neyin çapına göre gümüş veya Altın parazvaneyi Şalamoyla kaynak yapılıp keçe ile parlatılır. Başpare ile birlikte neye takılır.
KONYA NEY YAPIM
Ney, adına kamış yada kargı denilen bir malzemeden yapılmaktadır. Kamış, ülkemizde sıcak iklim bölgelerinde yetişen ve bir yılda yeterli olgunluğa ulaşabilen bitki türüdür. Ancak neylik bir kamış, yapısı ve konumu itibariyle özel bir kamıştır. İdeal ney ölçüsü içerisinde sistematik olarak dokuz boğum olması gerekmektedir. Bu özelliğe uyan ve yeterli kalınlığa ulaşmış olan kamışı temin ettikten sonra itina ile yaprakları ve budakları temizlenir daha sonra uygun bir ortamda kurutulması sağlanır. Kurutma işlemi doğal olmalıdır. Kurumuş olan kamışın neylik bölgesi tespit edildikten sonra alt ve üst boğumlardan birer fazla boğum kalacak şekilde fazlalıklar kesilip atılır. Kalan kısım ney yapımcısının meziyetine ve tecrübesine göre ve kendine özel yöntemle ısıtarak eğri olan bölgeleri doğrultulur.
Bu itibarla, kullanacağımız bir neyde dikkat edilmesi gereken temel hususları şöyle sıralayabiliriz.
1. Ney dokuz boğum olmalıdır.
2. Aşiran perdesi (arka perde), ney uzunluğunun tam orta noktası olmalıdır.
3. Birinci boğum uzunluğu ikinci boğum uzunluğunun yarısı kadar uzunlukta olmalıdır.
4. Parazvaneleri oksitlenmeyen metal levhalardan yapılmalı kullanılan metalin kalınlığı en az 0.30 veya en fazla 0.50 mm. kalınlığında
olmalıdır.
5. Başpare, boynuz yada boynuza yakın malzemeden yapılmalı (delrin, fiber, ağaç gibi). iç haznesi
ağız çapından daha geniş olmalıdır.
6. Ney kamışının kuru ve parlak yüzeyli olmasına, budak yerlerinden hava almamasına dikkat etmeliyiz.
7. Ney yapımcısının neyi, en az akort kontrolü yapabilecek kadar çalması gerekmektedir.
8. Neyimizi üflemesini bilen bir kimsenin nezaretinde almalıyız.
9. Arka perdesini (aşiran perdesi) tutuşumuza göre sağ veya solak olma durumuna göre açtırmalıyız.
10. Bu ölçülerde bir ney edindikten sonra bir eğitimci nezaretinde usta çırak usulü tavırlı bir ağızdan ders almalıyı
